กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว.. มีกาตัวหนึ่ง มันนั่งเฝ้ามองหงส์ขาวอย่างใจจดใจจ่อ กาได้ร้องตะโกนออกไปว่า “ ท่านหงส์ขาวผู้งดงาม ท่านช่วยแนะนำวิธีให้กับข้าได้ไหมว่า ท่านทำเช่นไรถึงได้มีขนสีขาวที่งดงามเพียงนี้ ข้าอยากมีขนสีขาว เช่นท่านกรุณา ช่วยบอกข้าด้วย”
ส่วนหงส์ขาวทำเป็นไม่สนใจกับคำพูดของกา ยืนอยู่กลางน้ำและหาอาหารต่อ เจ้ากานึกว่าหงส์คงไม่ได้ยินที่มันพูดจึงร้องถามอีกครั้ง แต่หงส์ก็ไม่ได้ใส่ใจอะไร ก็หันมามอง เจ้ากาเหมือนกับรำคาญเต็มที
เมื่อหงส์ขาวไม่สนใจมัน เจ้ากานึกวิธีบางอย่างออก คือ ต้องเฝ้ามองดูทุกกริยาบทของหงส์ว่าในแต่ละวันหงส์ทำอะไรบ้าง เจ้ากาก็เริ่มเลียนแบบ และมันพยายามมองดูหงส์ และทำตามทุกอย่าง ตั้งแต่เช้าจนถึงเย็นวันแล้ววันเล่า เจ้ากามันไม่ยอมกินอะไรมัวแต่เฝ้ามองหงส์ไม่ให้คาดสายตา เจ้าการู้สึกดีใจที่มัน ทำอย่างหงส์ได้ มันกล่าวว่า “ท่านหงส์ข้าทำอย่างท่านได้คงใช้เวลาอีกไม่นานก็จะมีขน สีขาวเช่นท่านแน่เลย” เจ้ากาเข้าใจว่าถ้ายืนแช่น้ำนาน ๆ เหมือนกับหงส์จะทำให้มันขาวเหมือนกับหงส์ได้
หงส์กล่าวว่า “ เจ้ากาอย่ามาเสียเวลาเป็นวันกับข้าเลยเจ้าไม่มีวันจะมีขนสีขาวได้อย่างข้าหรอก เพราะข้าเกิดมาก็มีขนสีขาวเช่นนี้แล้ว ส่วนเจ้าก็เช่นกัน เกิดมาก็มีขนเป็นสีดำ เจ้าก็หน้าจะพอใจในสิ่งที่เจ้ามีไม่ดีกว่าเหรอ? ทำไมต้องมายืนแช่น้ำให้เหนื่อยเปล่า มันไม่ทำให้เจ้ามีขนเป็นสีขาวได้หรอกนะ แถมเจ้าอาจจะเป็นไข้หวัดได้ อากาศที่นี่เย็นมากเจ้ารีบขึ้น มาจากน้ำเถอะ” จากนั้นหงส์ก็บินจากไป
เจ้ากายืนอยู่ได้ไม่นานเริ่มหนาวและหิวแต่มันก็พยายามยืนต่อ เพราะมันต้องการเอาชนะเจ้าหงส์ขาว “ ข้าจะมีขนสีขาวอย่างเจ้าให้ได้คอยดู” ไม่นานเจ้ากาก็ล้มลง เพราะมันทนกับความหนาวเย็นไม่ไหว ในที่สุดมันก็ล้มป่วยและตายไป…
นิทานอีสปเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
- คิดจะทำสิ่งใดควรไตร่ตรองให้รอบคอบเสียก่อน
- จงพอใจกับสิ่งที่ตนเองมีอยู่